Beautiful Blog

Małżeństwo z Cudzoziemcem bez tajemnic. Jak zawrzeć związek małżeński z Cudzoziemcem na terytorium Polski?

W odpowiedzi na liczne zapytania, dotyczące zawierania związków małżeńskich z cudzoziemcami na terytorium Polski, postanowiłam napisać dla Państwa cykl artykułów „Małżeństwo z cudzoziemcem bez tajemnic”. Postaram się odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania, jak również podzielić się z Państwem informacjami, które mają istotne znaczenie z perspektywy ślubu z osobą innej narodowości. Ponadto, poruszę kwestię różnic kulturowych i religijnych oraz ich wpływu na zawarcie związku małżeńskiego.

Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez Główny Urząd Statystyczny, w Polsce w 2018 r., zawarto ogółem 1685 małżeństw przez cudzoziemców, z czego 1345 spośród cudzoziemców stanowili mężczyźni, a 340 kobiety. Z ciekawostek, Polki mają zupełni inne upodobania od Polaków. Jak bowiem wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, Polki szukają mężów w krajach Europy Zachodniej, natomiast Polacy najczęściej wybierają żony ze Wschodu. Tendencja zawierania mieszanych związków małżeńskich jest oczywiście z roku na rok rosnąca, co w obecnych czasach i przy tak szerokiej migracji ludzi, już nikogo nie dziwi. 

Na dobry początek zacznijmy od najważniejszej kwestii, a więc odpowiedzi na pytanie, jak zawrzeć związek małżeński z cudzoziemcem na terytorium Polski.

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik urzędu stanu cywilnego następnie sporządzi akt małżeństwa.

Ślub możecie wziąć, jeżeli:

• jesteście pełnoletni (wprowadzono wyjątek od tej zasady – w przypadku, gdy kobieta ukończyła szesnaście lat, sąd opiekuńczy z ważnych powodów i gdy z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny, może zezwolić na zawarcie małżeństwa przez tę kobietę);
• nie jesteście w związku małżeńskim,
• nie jesteście ze sobą spokrewnieni w linii prostej oraz nie jesteście rodzeństwem,
• nie jesteście ze sobą spowinowaceni w linii prostej,
• nie pozostajecie w stosunku przysposobienia.

Ponadto, osoby całkowicie ubezwłasnowolnione nie mogą zawrzeć związku małżeńskiego. Jeżeli osoba jest dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym może wziąć ślub, jeżeli uzyska zgodę sądu.

Warto nadmienić, że ustawodawstwa niektórych krajów, zakazują zawierania związków małżeńskich z obcokrajowcami. Bardziej szczegółowe informację w tym zakresie, przestawię w kolejnym artykule serii „Małżeństwo z cudzoziemcem bez tajemnic”.

Etap 1. Przygotowanie dokumentów koniecznych do zawarcia małżeństwa

Planując zawarcie związku małżeńskiego z cudzoziemcem, w pierwszej kolejności należy skompletować wszystkie niezbędne dokumenty. Często, uzyskanie kompletu dokumentów z innego kraju zajmuje nawet kilka miesięcy, tym samym warto rozpocząć proces ich uzyskania z odpowiednim wyprzedzeniem, tak aby uniknąć niepotrzebnego stresu.

Podstawowymi dokumentami niezbędnymi do zawarcia związku małżeńskiego są dokumenty tożsamości osób zamierzających zawrzeć związek małżeński, pisemne zapewnienie, że osoby te nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz zezwolenie na zawarcie małżeństwa, jeżeli wymagają tego przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jeżeli otrzymanie dokumentów niezbędnych do zawarcia małżeństwa napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę od obowiązku złożenia lub przedstawienia tego dokumentu.

Zdarzają się również sytuację, że obywatel polski, który zamierza wstąpić w związek małżeński, nie posiada aktów stanu cywilnego sporządzonych w Rzeczypospolitej Polskiej. W takiej sytuacji zobowiązany jest przedstawić zagraniczny dokument stanu cywilnego lub inny dokument wydany w państwie, w którym nie jest prowadzona rejestracja stanu cywilnego, potwierdzający urodzenie, a jeżeli osoba pozostawała uprzednio w związku małżeńskim – potwierdzający małżeństwo, wraz z dokumentem potwierdzającym ustanie lub unieważnienie tego małżeństwa albo dokumentem potwierdzającym stwierdzenie nieistnienia małżeństwa.

Przejdźmy zatem do najważniejszej kwestii, a więc jakie dokumenty musi przedstawić nasz partner będący cudzoziemcem, abyśmy mogli skutecznie zawrzeć związek małżeński na terytorium Polski. Co do zasady, dokumenty te są tożsame z dokumentami przedstawianymi przez obywateli polskich. Cudzoziemiec,  który zamierza zawrzeć małżeństwo składa:

1) zapewnienie;

2) odpis aktu urodzenia, a jeżeli pozostawał uprzednio w związku małżeńskim – odpis aktu małżeństwa z adnotacją o jego ustaniu, unieważnieniu albo stwierdzeniu jego nieistnienia, albo odpis aktu małżeństwa z dokumentem potwierdzającym jego ustanie lub unieważnienie albo dokumentem potwierdzającym stwierdzenie nieistnienia małżeństwa, jeżeli na podstawie pozostałych składanych dokumentów nie można ustalić danych niezbędnych do sporządzenia aktu małżeństwa;

3) dokument stwierdzający, że zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć małżeństwo, chyba że na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe, jego możność zawarcia małżeństwa jest oceniana na podstawie prawa polskiego – w praktyce to właśnie uzyskanie tego dokumentu sprawia najwięcej problemów.

Wszystkie dokumenty sporządzone w języku obecnym muszą zostać przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego (lub polskiego konsula) na język polski.

Jak już wskazałam we wcześniejszej części artykułu, jeżeli otrzymanie dokumentu niezbędnego do zawarcia małżeństwa napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę od obowiązku złożenia lub przedstawienia tego dokumentu. Tym samym, jeżeli Cudzoziemiec nie może uzyskać dokumentu stwierdzającego, że zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć małżeństwo, albo Urząd Stanu Cywilnego nie akceptuje takich dokumentów, sąd na wniosek Cudzoziemca może go zwolnić od złożenia przedmiotowego dokumentu. Oczywiście, w postępowaniu o zwolnienie Cudzoziemca od złożenia dokumentu, sąd na podstawie właściwego prawa ustala, czy osoba ta może zawrzeć małżeństwo. Badane są zatem przepisy kraju ojczystego cudzoziemca, dotyczące zdolności prawnej do zawierania małżeństw. Postępowanie sądowe trwać może nawet kilka miesięcy, co również trzeba wziąć pod uwagę planując zawarcie związku małżeńskiego.

Etap 2. Zgłoszenie zamiaru zawarcia związku małżeńskiego – pierwsza wizyta w USC celem złożenia zapewnienia

Po skompletowaniu wszystkich niezbędnych dokumentów do zwarcia związku małżeńskiego, można udać się do wybranego Urzędu Stanu Cywilnego celem złożenia zapewnienie o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz ustalenia termin ślubu. Jeżeli Wasz partner nie posługuje się językiem polskim, w trakcie wizyty w USC musi być obecny tłumacz.

Zapewnienie zawiera adnotację o wyznaczonej dacie zawarcia związku małżeńskiego oraz o zweryfikowaniu danych przedstawionych w zapewnieniu przez osobę zamierzającą zawrzeć małżeństwo, ze wskazaniem dokumentów, na podstawie których dokonano weryfikacji lub oznaczenia aktów stanu cywilnego. Małżeństwo może zostać zawarte po upływie miesiąca od daty złożenia zapewnienia o tym, że nie wiecie o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.

Na marginesie zaznaczę, że oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński może być również złożone przez pełnomocnika. W takim przypadku osoba zamierzająca wstąpić w związek małżeński przedkłada również zezwolenie sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika oraz pełnomocnictwo.

Etap 3. Zawarcie związku małżeńskiego

W trakcie ceremonii zawarcia związku małżeńskiego, Kierownik USC musi potwierdzić Wasze dane, jak również dane świadków, dlatego potrzebne będą:

1. Dokumenty tożsamości (dowód osobisty lub paszport) zawierających związek małżeński.
2. Dokumenty tożsamości (dowód osobisty lub paszport) dwóch świadków.

Jeżeli chociaż jedno z Was lub jeden z Waszych świadków nie posługuje się językiem polskim, na ślubie musi być obecny tłumacz. 

Obecna sytuacja w związku z pandemią

Przypominam, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, w okresie od dnia 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Mimo epidemii, Urzędy Stanu Cywilnego w dalszym ciągu udzielają ślubów cywilnych, jednak ograniczono liczbę osób, które mogą wziąć udział w ceremonii. Celem uzyskania szczegółowych informacji, należy skontaktować  się z wybranym USC.

Stan prawny na dzień 18 maja 2020 r.

Źródła:

–           Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086);
–           Ustawa z dnia 28 listopada 2014r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 463, 695)
–           strona internetowa: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki statystyczne/rocznik-demograficzny-2019,3,13.html.

 

Autor: Aplikant Radcowski Marta Szczepanowska
Nadzór redakcyjny: Radca Prawny Paweł Tokarski